Co uwspółcześniamy » Historia » Wersja 5
Wersja 4 (Dorota Kowalska, 2011-07-06 14:32) → Wersja 5/16 (Dorota Kowalska, 2011-07-19 16:44)
h1. Co uwspółcześniamy
Niekiedy trzeba zmienić *nieortograficzną dziś pisownię* (np. tentent, marmór). Jedynie w najdawniejszych tekstach (od staropolskich do romantycznych) do takich wyrazów dodajemy tylko *przypisy* (np. tentent - dziś popr.: tętent).
Aby uniknąć mylnego rozumienia tekstu, uwspółcześniamy *interpunkcję*; wprowadzamy obowiązujące zasady *dotyczące pisowni łącznej i rozdzielnej* zgodnie z zaleceniami Słownika Ortograficznego PWN http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629454 (np. zdawna, wrazbyście, wtedybym, któreby itp. oraz od niedawna obowiązujące zasady pisowni nie z imiesłowami: http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629516 ); stosujemy się do współczesnej *pisowni joty* (np. harmonji - harmonii, miljony - miliony itd.).
Wyrazy z dawnym *é (tzw. e pochylonym)* zastępujemy współczesnymi formami. Wyjątek stanowią przypadki, gdy sylaba z dawnym é występuje w wygłosie wersu i łączy ją rym z innym wersem (wówczas również inne wyrazy z é, pełniące w zdaniu podobną funkcję do wyrazu rymującego się są zachowywane w dawnej formie).
Uwspółcześnienia w zakresie *fleksji* obejmują np. zmiany końcówek w Msc. i N. lp i lm: bliskiemi - bliskimi, tem - tym, mojem - moim, mię - mnie moim itd.
W zakresie *leksyki* (np. roztworzyć - otworzyć) i *składni* (np. jam jest - ja jestem) możemy dokonać uwspółcześnień w tekstach tłumaczonych z języków obcych, natomiast w tekstach pisarzy polskich - opatrujemy te formy przypisami, tak aby nie zacierać stylu danego pisarza.
Przy podejmowaniu decyzji o tym, czy uwspółcześniać tekst, czy dodawać przypisy, należy brać pod uwagę *wiek czytelników* (poziom nauczania zapisany jest w [[Dublin Core]]). Uczniowie pierwszych klas szkoły podstawowej powinni mieć jak najbardziej „przejrzysty” językowo tekst, zaś starsi mogą zmierzyć się z meandrami historii języka polskiego.
Wszystkie zmiany są opisywane w *notatce redaktorskiej*. Obecność opisu wprowadzonych zmian stanowi wymóg filologiczny dla wydania internetowego zamieszczanych na naszej stronie tekstów.
(W notatce redaktorskiej nie musimy wpisywać wszystkich przykładów danego typu zmiany, wystarczy 1-2, np. tem - tym, bladem - bladym itp. - wtedy wiadomo, że następne zaimki i przymiotniki w Msc. lp też zostały poprawione z -em na -ym. Wpisujemy tam natomiast każdą zmianę leksykalną.)
Niekiedy trzeba zmienić *nieortograficzną dziś pisownię* (np. tentent, marmór). Jedynie w najdawniejszych tekstach (od staropolskich do romantycznych) do takich wyrazów dodajemy tylko *przypisy* (np. tentent - dziś popr.: tętent).
Aby uniknąć mylnego rozumienia tekstu, uwspółcześniamy *interpunkcję*; wprowadzamy obowiązujące zasady *dotyczące pisowni łącznej i rozdzielnej* zgodnie z zaleceniami Słownika Ortograficznego PWN http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629454 (np. zdawna, wrazbyście, wtedybym, któreby itp. oraz od niedawna obowiązujące zasady pisowni nie z imiesłowami: http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629516 ); stosujemy się do współczesnej *pisowni joty* (np. harmonji - harmonii, miljony - miliony itd.).
Wyrazy z dawnym *é (tzw. e pochylonym)* zastępujemy współczesnymi formami. Wyjątek stanowią przypadki, gdy sylaba z dawnym é występuje w wygłosie wersu i łączy ją rym z innym wersem (wówczas również inne wyrazy z é, pełniące w zdaniu podobną funkcję do wyrazu rymującego się są zachowywane w dawnej formie).
Uwspółcześnienia w zakresie *fleksji* obejmują np. zmiany końcówek w Msc. i N. lp i lm: bliskiemi - bliskimi, tem - tym, mojem - moim, mię - mnie moim itd.
W zakresie *leksyki* (np. roztworzyć - otworzyć) i *składni* (np. jam jest - ja jestem) możemy dokonać uwspółcześnień w tekstach tłumaczonych z języków obcych, natomiast w tekstach pisarzy polskich - opatrujemy te formy przypisami, tak aby nie zacierać stylu danego pisarza.
Przy podejmowaniu decyzji o tym, czy uwspółcześniać tekst, czy dodawać przypisy, należy brać pod uwagę *wiek czytelników* (poziom nauczania zapisany jest w [[Dublin Core]]). Uczniowie pierwszych klas szkoły podstawowej powinni mieć jak najbardziej „przejrzysty” językowo tekst, zaś starsi mogą zmierzyć się z meandrami historii języka polskiego.
Wszystkie zmiany są opisywane w *notatce redaktorskiej*. Obecność opisu wprowadzonych zmian stanowi wymóg filologiczny dla wydania internetowego zamieszczanych na naszej stronie tekstów.
(W notatce redaktorskiej nie musimy wpisywać wszystkich przykładów danego typu zmiany, wystarczy 1-2, np. tem - tym, bladem - bladym itp. - wtedy wiadomo, że następne zaimki i przymiotniki w Msc. lp też zostały poprawione z -em na -ym. Wpisujemy tam natomiast każdą zmianę leksykalną.)